Ubezpieczenie należności coraz ważniejsze – niewypłacalność firm w Polsce wzrasta lawinowo

Sytuacja polskich przedsiębiorców w I półroczu 2023 r. nie wyglądała optymistycznie. Jak pokazują badania, w tym okresie łączna liczba ich niewypłacalności wzrosła o 142% w porównaniu do ubiegłego roku. Ten niepokojący trend wskazuje, jak istotne jest zabezpieczenie swoich interesów na wypadek problemów z płynnością finansową kontrahentów, np. przez ubezpieczenie należności. Jak dokładnie wygląda obecny stan rynku? Czego należy się spodziewać? Jak uchronić się przed konsekwencjami recesji? Wyjaśniamy.

Zabezpieczenie należności coraz ważniejsze, czyli niewypłacalność polskich przedsiębiorstw w I połowie 2023 r.

Trudno mówić o łaskawości pierwszego półrocza dla polskich przedsiębiorców. Z danych Krajowego Rejestru Zadłużonych oraz Monitora Sądowego i Gospodarczego wynika, że nastąpił drastyczny wzrost postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych w stosunku do ubiegłego – już i tak mało optymistycznego – roku.

W pierwszych 6 miesiącach 2023 r.:

• w Krajowym Rejestrze Zadłużonych pojawiły się 1742 obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego;
• sądy ogłosiły postanowienia o upadłości oraz restrukturyzacji w odniesieniu do 786 firm z Polski.

Oznacza to, że w tym okresie niewypłacalność ogłosiło aż 2528 podmiotów gospodarczych. Ta liczba jest równoważna z 92% wszystkich firm, które złożyły podobną deklarację w roku ubiegłym. 

Niewypłacalność dotyka firmy z niemal wszystkich branż

Dalszy wzrost niewypłacalności firm jest problemem, który penetruje niemal wszystkie obszary rynku. Największa dynamika tego trendu odnosi się do takich branż jak:

• transport (wzrost 259% w stosunku do 2022 r.; upadek 287 podmiotów);
• handel (wzrost 196%; 554 firmy);
• produkcja przemysłowa (wzrost 161%; 402 firmy);
• usługi (wzrost 166%; 786 firm).

Jedyną gałęzią działalności, w której problemy z niewypłacalnością lekko spada, jest rolnictwo – tu brak płynności ogłosiło 186 przedsiębiorstw, co stanowi 9% mniej niż w analogicznym okresie roku 2022.

Niezapłacone faktury problemem we wszystkich sektorach rynku

Biorąc pod uwagę powyższe dane, można wskazać, że nastroje na rynku również nie są optymistyczne. Coraz większe problemy z wypłacalnością firm zwiększają ryzyko wystąpienia „efektu domino”. Niewypłacalni partnerzy oznaczają niezapłacone faktury, a te – problemy z płynnością finansową kontrahentów.

Dlatego coraz większa grupa przedsiębiorców stawia na rozsądne i przemyślane zarządzanie ryzykiem finansowym. Warszawa czy mniejsze ośrodki – nie ma to znaczenia. Zagrożenie niewypłacalnością partnera dotyczy całej Polski. Dlatego coraz większym zainteresowaniem cieszy się np. weryfikacja potencjalnych kontrahentów poprzez zamawianie raportów handlowych w sprawdzonych wywiadowniach. Równie duże znaczenie mają ubezpieczenie należności, a na kolejnym etapie – ich profesjonalna windykacja.

Dlaczego niewypłacalność firm w Polsce rośnie i jakie są perspektywy na przyszłość?

Na wzrost niewypłacalności firm w Polsce w I półroczu 2023 r. i szeroko pojętą dekoniunkturę złożyło się wiele czynników. Jest on determinowany przede wszystkim sytuacją globalną, a także zjawiskami mającymi miejsce na rynku europejskim. Należy wśród nich wymienić:

• reperkusje zakończonej już pandemii COVID-19;
• techniczną recesję gospodarczą w Niemczech czy w Wielkiej Brytanii;
• sytuację geopolityczną związaną z wojną w Ukrainie.

Ich efekty to m.in. postępująca inflacja i spadek realnej siły nabywczej konsumentów czy wyraźny wzrost kosztów finansowania bankowego. W konsekwencji pojawiły się też problemy branżowe. Wystarczy wspomnieć np. o:

• znacznej korekcie cen stali, a w rezultacie – dekoniunkturze całej branży i spadku popytu na konstrukcje stalowe w branży budowlanej;
• regresie popytu na drewno, w tym na stolarkę budowlaną, meble czy palety transportowe;
• ograniczaniu przez Polaków wydatków w wyniku wysokiej inflacji;
• wyzwaniach kosztowych w sektorze TSL, związanych choćby z wysokich cen paliw, płacowej presji powiązanej z deficytami pracowniczymi czy z konieczności dostosowania się do Pakietu Mobilności.

To tylko kilka obszarów, w których trudności przekładają się na problemy finansowe podmiotów oraz na wzrost czasochłonnych postępowań z zakresu windykacji należności. I chociaż sytuacja rynkowa zdaje się uspokajać – w Polsce obserwuje się dezinflację (ale nie deflację), to nadal należy oczekiwać zwiększonej liczby otwieranych postępowań insolwencyjnych. Dlatego szczególnie ważną kwestią dla przedsiębiorców powinno być ostrożne dobieranie kontrahentów oraz zabezpieczanie swoich interesów przed ewentualnym ogłoszeniem niewypłacalności przez partnera. 

Ubezpieczenie należności – nieodzowny element skutecznego zarządzania ryzykiem finansowym w niepewnych czasach

Jednym ze sposobów na ograniczenie ryzyka związanego z niewypłacalnością partnera biznesowego jest ubezpieczenie należności lub ubezpieczenie kredytu kupieckiego. Warszawa to niejedyne miasto, w którym popyt na tę usługę wzrasta.

Tego typu rozwiązanie pozwala zminimalizować zagrożenie utratą płynności finansowej z uwagi na niezapłacone faktury. Zasada jest prosta: jeśli kontrahent nie zapłaci należnej kwoty w terminie, ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie w wysokości adekwatnej do warunków zawartej umowy.

Ochrona może być gwarantowana w kilku sytuacjach, tj. przy:

• stwierdzeniu prawnie niewypłacalności firmy, która skutkuje bezskutecznością windykacji należności czy egzekucji komorniczej;
• powstaniu tzw. przewlekłej zwłoki w regulowaniu zobowiązań;
• wystąpieniu problemów wynikających z działania siły wyższej (np. wojny, kataklizmu) czy sytuacji politycznej – co szczególnie ważne w Europie Środkowej i Wschodniej.

Zastosowanie takiego rozwiązania wzmacnia więc pozycję przedsiębiorstwa na rynku i daje mu perspektywy na stabilny rozwój. Odpowiednie gwarancje ubezpieczeniowe mogą być również pomocne w uzyskaniu finansowania zewnętrznego, bankowego i pozabankowego – jest możliwe wykorzystanie umowy ubezpieczenia jako zabezpieczenia umowy o kredytowanie.Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat ubezpieczenia należności czy ubezpieczenia kredytu kupieckiego oraz innych instrumentów zarządzania ryzykiem finansowym, skontaktuj się z naszymi ekspertami.